جایگزینی مصولات طبیعی و ارگانیک به جای فرآورده های شیمیایی
یافته های جدید دانشمندان در واقع تأییدی بر این باور قدیمی است که هر چیزی طبیعی اش بهتر است. به طور کلی، محصولات ارگانیک یا طبیعی، به موادی گفته می شود که بدون دخالت یا بدون مصرف آفت کش‌ها، کودهای شیمیایی و ترکیبات اصلاح شده ژنتیکی تولید شده باشد. در واقع کشاورزی ارگانیک، شیوه ای از کشاورزی است که در تمامی مراحل کاشت تا برداشت، جمع آوری و بسته بندی محصولات کشاورزی از کود شیمیایی استفاده نمی کند.
در این جا سوالی مطرح می گردد که آیا داروهای گیاهی بهترند یا داروهای شیمیایی؟
تردید در مورد اثربخشی گیاهان دارویی از آن جا ناشی می گردد که نحوه ی آماده سازی داروهای گیاهی و تحویل آن ها به مردم به نحو صحیح انجام نمی گیرد؛ در نتیجه خواص درمانی گیاه از بین رفته یا تقلیل می یابد که این امر موجب عدم تأثیر گیاه در درمان بیماری می گردد.
داروهای شیمیایی از برخی جهات نسبت به داروهای گیاهی برتری دارند؛ ولی مصرف طولانی مدت یا در برخی موارد مصرف مقطعی این داروها ممکن است عوارض جانبی برجای گذارد و حتی ممکن است از خود بیماری نیز خطرناک تر باشد. همچنین استفاده مداوم، بی رویه و نادرست داروهای شیمیایی ممکن است باعث مقاوم شدن عامل بیماری ها در مقابل این نوع داروها شود؛ در نتیجه بیماران باید به سوی آنتی بیوتیک ها و داروهای قوی تری که هر روز با نام های جدید ارائه می گردند، روی آورند.
طب سنتی در عصر تجدد
شاید برای بسیاری از مردم قابل تصور نباشد که وجود انواع داروهای شیمیایی در بسته بندی های رنگارنگ حاصل تحقیق بر روی اجزای موثر گیاهان دارویی است. بد نیست بدانید حدود ۲۵ درصد از داروهای تجویز شده از سوی پزشکان در ایالات متحده حداقل شامل یک جزو مشتق از گیاهان هستند. بعضی از این داروها از عصاره گیاهان تهیه شده و گروهی دیگر از ترکیبات شیمیایی با منشا گیاهی ساخته می شوند. آمار استفاده از داروهای گیاهی در سال های اخیر قابل توجه است. سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که در حال حاضر ۸۰ درصد جمعیت جهان یعنی حدود ۴ میلیارد نفر از طب گیاهی در درمان بیماری ها استفاده می کنند.
WHO خاطرنشان می سازد که از حدود ۱۱۹ داروی گیاهی حدود ۷۴ مورد آن دقیقا همانند کاربرد آن ها در طب سنتی مورد استفاده پزشکان قرار می گیرد. همین موضوع موجب شده است که هم اکنون تحقیقات گسترده ای از سوی شرکت های داروسازی روی خواص درمانی گیاهان مناطق مختلف جهان انجام گیرد. هم اکنون مواد مشتق از گیاهان نقش عمده ای در صنعت داروسازی دارند. چنین داروهایی برای درمان بیماری قلبی، فشار خون بالا، انواع دردهای مزمن، آسم و دیگر بیماری ها به کار می رود.
به عنوان مثال افدرا گیاهی است که در طب سنتی چینی بیش از ۲ هزار سال برای درمان بیماری های تنفسی مورد استفاده بوده است وافدرئین که جزو فعال این داروی گیاهی است، سابقا در تهیه داروهایی برای تسکین آسم به کار می رفت. مثال دیگر گیاه (Foxglove گل انگشتانه) است. خواص درمانی آن از سال ۱۷۷۵ شناخته شده و در طب گیاهی استفاده فراوانی دارد. در طب رایج پودر برگ این گیاه به عنوان داروی قلبی برای میلیون ها بیمار تجویز می شود.
باز هم تاکید می کنیم که طبیعی بودن به معنای بی ضرر بودن نیست و مقدار داروهای گیاهی یا جوشانده ها و ترکیباتی که از گیاهان دارویی تهیه می شود، حتما باید به طور دقیق و تحت نظر پزشک تعیین و مصرف شود.
داروهای گیاهی باید به صورت علمی و تخصصی تجویز شوند
داروهای گیاهی با وجود این که عوارض کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند اما با تجویز غیر علمی می توانند منجر به عوارض جبران ناپذیری شوند .
دکتر رامین میری استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز و رئیس مرکز تحقیقات شیمی و گیاهی شیراز در گزارش خبری گفت: از دهه ۸۰ میلادی توجه مردم به مصرف منابع گیاهی و طبیعی افزایش یافته است چرا که گیاهان دارویی نه تنها عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی داشته بلکه قیمت ارزان تری نسبت به آن ها دارند .
دکتر میری با اشاره به این که تجویز غیر علمی گیاهان دارویی می تواند منجر به عوارض زیادی (عوارض کوتاه مدت یا جبران ناپذیر و یا دراز مدت) شود؛ افزود: مصرف این نوع داروها باید با تجویز متخصصان داروساز و نیز توجه پزشک به نکاتی همچون: محل رشد گیاه، نوع آبیاری آن، نوع خشک کردن و همچنین تجویز میزان و نوع مصرف آن به بیمار باشد ضمن آن که باید این مسئله نیز در نظر گرفته شود که از کدام اندام گیاه دارو تهیه شده است.
وی خاطر نشان کرد: بیش از ۱۰ نوع تقلبی گل گاوزبان و سنبلتیو در عطاری ها یافت شده است که با این وجود می توانیم متوجه شویم که مداخله در تجویز داروهای گیاهی بیرون از کادر پزشکی و تخصصی مربوطه، خطرات زیادی برای فرد به وجود می آورد.
تنوع گیاهان دارویی
تنوع گیاهان دارویی در طبیعت به حدی است که دسته بندی علمی آن ها را به کاری مهم و در عین حال دشوار بدل می کند. یکی از روش های طبقه بندی گیاهان دارویی براساس خواص آن ها است که به طور اختصار به آن اشاره می کنیم.
۱- گیاهان مقوی:
این گیاهان در شرایط خاصی برای تقویت بیمار تجویز می شود که عمدتا می توان به دوران نقاهت پس از بیماری حاد اشاره کرد.
برخی از این گیاهان حاوی انواع ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات قندی هستند که در تامین انرژی مورد نیاز بدن متعاقب بیماری و برقراری تعادل در عملکرد اندام ها نقش عمده ای دارند.
۲- گیاهان مدر:
مقدار آب موجود در بافت ها تحت تاثیر عوامل گوناگون دچار تغییر می شود. مثال واضح در این زمینه اختلال عملکرد قلب، ریه و کلیه ها است. علاوه بر این مواردی مثل عادت ماهیانه در خانم ها، تجمع مایعات و ادم را به همراه دارد.
یکی از موثرترین راه های تعدیل آب موجود در فضای بین سلولی و بافت های مختلف بدن استفاده از گیاهان مدر است که موجب تسکین عوارض ناشی از این بیماری ها می شود.
۳- گیاهان مسهل و ملین:
این گروه از گیاهان برای رفع یبوست و تسهیل دفع سموم به کار گرفته می شوند. گیاهان مسهل از طریق مختلف موجب برطرف شدن یبوست می شوند.
برخی از این گیاهان نظیر ریشه ریوند از طرق افزایش ترشح صفرا و تحریک حرکات دودی روده این کار را انجام می دهند و بعضی دیگر مثل ریشه شیرین بیان و روغن زیتون با تحریک جدار روده موجب برطرف شدن یبوست می شوند.
درباره سایر گروه های گیاهان دارویی باید به آرام بخش ها، گیاهان عرق آور جهت سرماخوردگی و تب ها و گیاهان مهوع و قی آور برای تخلیه سریع محتویات معده اشاره کرد که همگی با مشورت و تحت نظر پزشک تجویز و استفاده می شوند.