آسم ریوى
عارضه ایست که در اثر تنگ شدن مجارى کوچک و برونشهاى ریوى در اثر آلرژى یادر اثر ورم در بیماریهاى عفونى ریه و یا هرعامل دیگرى که بتواند باز و بسته شدن ریه ها را مختل سازد، بوجود مى آیدقبلا در قسمت آلرژىعمل مواد آلرژى زا را متذکر شده ایم بیمارى آسم در کسانیکه زمینه مساعددارند پیدا مى شود وارث در پیدایش آن بى تاءثیر نیست این بیماران بهمحض برخورد به ماده حساسیت دهنده ، تنگی نفس آنها شروع مى شود. تنگی نفسهاىآسماتیک در جوانها و کودکان بیشتر زمینه آلرژى و در بالغین وپیران علت عفونى دارد.
موادیکه بیشتر باعث حساسیت مى شوند (عبارتند از)
پولن گیاهان ، غذاها، مواد شیمیائى ، مواد فیزیکى ، داروها، گردوغبار، پشم، کرک ، پوست حیوانات ، پرمرغ ،
درخت هاى خانگىمثل درخت گردو، حشره کشها، مبل و صندلى خانه ، و بیشتر لوازم خانوادگى کهدردسترس مى باشد، حتى دیدن اشیاء باعث حملات آسمى شده است .
این نوع حساسیت که در مقابلعوامل خارجى به وجود مى آید به نام آسم خارجى نامیده مى شود گاهى شخص درمقابل ترشحات میکروبهاى داخلى که در مجارى فوقانى تنفس و یا در مجارى تحتانى تنفسمثل ریه قرار دارند دچار آسم مى شود
علت پیدایش حمله آسمى
هیستامین داروئى است که مستقیما روى جدار آلوئلها اثر کرده ، باعث تنگ شدن آنها مى شود و این ماده همان عاملى است که هنگام برخورد ماده آلرژى زا به بدن پیدا مى شود.
درمان :
براى درمان آلرژى سه عامل مهم در دست مى باشد:
۱- معالجه سمتوماتیک یا علامتى
۲- درمان حساسیت فرد
۳- دادن هورمونهاى آدرنوکورتیکوسترپ یا گلیکوکورتیکوئیدها (کورتیزن )
۴- چون هیستامین باعث پیدایش حملات آسمى مى شود لذا دادن داروهاى ضد هیستامینى لازم است اپى نفرین خود نمى تواند باعث از بین بردن هیستامین شود لاکن عمل جداگانه اى را انجام مى دهد تا اثر هیستامین که باعث اتساع عروق شده است را خنثى کند زیرا اپى نفرین باعث انقباض عروق مى شود و یا اینکه اپى نفرین باعث انبساط ریه شده در صورتیکه هیستامین موجب تنگ شدن آن مى گردد.
چرا حملات آسمى شروع مى شود
عواملى که باعث تشدید و تجدید حملات آسم مى شود عبارتند از:
تغییرات درجه حرارت و رطوبت محیط زندگى ، بخارها، گازهاى شیمیائى ، رنگها، بوى واکسها و گازهاى سمى و گردو غبار و غیره خستگى و ضعف شدید و کارهاى طاقت فرساى باهیجان ، تغییرات هورمونى داخلى ، هیجانات و غم و غصه و برخوردهاى روانى ، برخورد آلرژیهاى مکرر با بدن .
وجود کانون عفونى و عوامل ناشناخه دیگرى هستند که همه اینها باعث تکرار علامت آسمى مى گردند.
پیدا کردن عامل اصلى آسم مشکل ، لیکن عوامل زیر در پیدایش آن مؤثر است :
آسمى که در زمان شیرخوارگى پیدا مى شود بیشتر زمینه آلرژى غذائى دارد.
تنگ نفسهائى که در سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگى ظاهر مى شود و مربوط به استنشاق مواد آلرژى زا مى باشد.
ساسیت هائى که از ۴۵ سالگى به بالا مى شود بیشتر در اثر عارضه عفونى است که مربوط به آسم داخلى است ، مع ذالک در هر سنى ممکن است عوامل مختلفى باعث تنگی نفس شود، تنگی نفس یا آسمى که در فصل بهار پیدا مى شود بیشتر در اثر پولن گیاهان است .
آسمهاى زمستانه اکثراً از عفونت سینوسها، حلق و ریه ها مى باشد.
اگر به محض ورود در مکانى حمله آسم شروع شود مربوط به گردوغبار، گازها، بخارها، پشم ، پر، کرک و پوست حیوانات و نظایر آن است .
عفونت دندانها، سینوسها، لوزه ها، حلق و برونش ها همه عوامل بزرگى در پیدایش آسم داخلى هستند، کانونهاى عفونى خارج از دستگاه تنفسى نیز گاهى ممکن است باعث بروز حملات آسمى شوند.
درمان :
حملات آسمى حداکثر به درمان با اپى نفرین جواب مى دهند لیکن اپى نفرین در فشارخونیها و پرکارى تیروئید یا بیماریهاى قلبى بایستى با احتیاط به کار برده شود.
امینوفیلین و افدرین تواءم با فنوباربیتوریک ها خیلى مؤثر است آنتى هیستامین ها خیلى مؤثر نیستند لیکن در کودکان شاید اثر بهترى را انجام دهند، توجه باید نمود که ترکیبات مرفینى در اسم برونشى بکار برده نشود زیرا خطرناک است .
داروهاى آرام بخش مؤثر است ، مسکن ها غیر از مرفین مفید است و مصرف یک داروى خواب آور در شب بى اثر نیست .
داروهاى مسکن مربوطه را باید با احتیاط داد و نبایستى رفلکس سرفه را از کار انداخت زیرا جمع شدن اخلاط در برونش ها به تنگ نفسى مى افزاید و بهتر است که از داروهاى رقیق کننده و خلط آور استفاده شود.
کدوئین به مقدار کم و ئیدرات ترپین نیز مؤثر است .
کلر و پتاسیم به عنوان رقیق کننده خلط خیلى مؤثر و مفید است ، بخور تنطور بنژون گاهى مؤثر واقع مى شود، در آسمهاى مزمن تنفس با اکسیژن لازم است خصوصا اگر به مرحله سیانوز رسیده باشد داروهاى متسع کننده برونشها به صورت ائیرسل (استنشاقى ) در هنگام حملات حاد و سخت نافع است معالجه و درمان این بیمارى با داروهاى گیاهى اثرات نیکوئى داده است . زیرا داروهاى انتخابى گیاهى همان خاصیت داروهاى شیمیائى فوق را دارا مى باشند و در بعضى موارد اثر شایان توجهى از معالجه با گیاهان دیده مى شود.
دستورات مفید
مبتلایان به آسم یا تنگ نفسى نبایستى بلافاصله بعد از غذا آب بنوشند و پس از ۲ ساعت بهتر است آب مصرف نمایند.
در نوشیدن آب نبایستى افراط کنند و تقلیل شرب لازم است .
نبایستى بلافاصله پس از صرف طعام به خواب روند، اگر بتوانند در روز خواب نروند بهتر است . مالیدن سینه و پهلوها با کف دست و با یک حوله اى به صورت ماساژ مفید است .
این عامل در حکم بادکش است و اگر محل گفته شده را با کوبیده و نرم شده کف دریا ماساژ دهند بهتر است در صورتیکه از ماساژ ناراحت شوند مى توان محلهاى مذکور را با روغن یاسمین یا روغن گل شب بو ماساژ داد و مالش بایستى به تدریج از ملایم شروع شده ، کم کم با قوت بیشترى ادامه داده شود. جوشانده درمنه ماساژ خوبى مى باشد.
ریاضت مفید است اما در ابتدا به آهستگى سپس به تدریج آن را قوى تر مى کنند و بهتر است غذا را بعد از ریاضت صرف نمایند این ورزش و ریاضت را بایستى روزانه به مدت کمى ادامه دهند و بهتر است که بیمار آسمى ، این عمل را از ابتداى بیماریش شروع نماید تا عادت کند، مبتلایان به تنگی نفس باید از یبوست طبع بپرهیزند و با خوردن ملینات طبع را لینت دهند از غذاها و داروهائى که باعث زیاد شدن ادرار مى گردند بپرهیزند زیرا باعث سفت شدن خون و اخلاط درون ریه مى گردد.
هواى بسیار سرد و بسیار گرم براى ریه مضر است ، اگر مزاج بیمار گرم و یا بیمار مبتلا به تب باشد هر چه زودتر در رفع آن بکوشند و از نسخه زیر استفاده کنند.
نسخه :
گل بنفشه ۱۰ گرم
عصاره شیرین بیان ۱۰ گرم
غاریقون ۵ گرم
کتیرا ۵ گرم
همه را نرم کوبیده روزى سه قاشق مرباخورى میل نمایند و یا اینکه پس از نرم کوبیده شدن ، داروها را در ۲۰۰ گرم
عسل ریخته مثل بالا صرف کنند.
عاریقون و افتیمون براى این بیماران بسیار نافع است (هر دو را نرم کوبیده با عسل بکار برند افتیمون ۱۵ گرم – غاریقون ۱۰ گرم ، عسل ۲۵۰ گرم ).
اگر داروى معتدلى لازم شد ۵ گرم زیره را نرم سائیده در نصف استکان سرکه حل کرده همه را در یک لیوان آب جوشیده ریخته روزى چهار قاشق غذا خورى میل نمایند.
اگر بیماران مبتلا به تنگی نفس دچار خناق و گرفتگى صدا شدند بوره ۲ گرم دانه اسفند ۲ گرم همه را سائیده در یک استکان عسل حل کرده یک روز میل نمایند. اگر گل زوفا، گل خطمى ، رازیانه ، گل بنفشه ، سه پستان ، گل گاوزبان ، و ۳۰ گرم انجیر را جوشانده صاف کرده به داروى فوق اضافه نمائید خیلى مؤثر و شربت ضد آسم مؤثرى به دست خواهد آمد.
امراض ریوى (سرفه)
اگر مزاج ریه گرم تر از حالت طبیعى باشد، علائمى چون فراخى سینه ، آواز قوى ، نبض قوى وجود دارد که استراحت یافتن از هوا و آب سرد و معتدل نیز جزء علائم این مزاج است .
اگر مزاج ریه سرد و تر باشد، تنگی نفس ، و کند شدن تنفس و سرفه پیش مى آید.
اگر مزاج ریه تر باشد، تنفس صدادار، سستى و شلى عضلات صورت و صداى کوتاه ، بطورى که آواز بلند براى بیمار مقدور نیست .
اگر مزاج ریه خشک باشد، درشتى صدا تنگی نفس دیده مى شود براى از بین رفتن حالات فوق لازم است که ریه در حد اعتدال طبیعى خود باشد تا هیچ یک از عوارض بالا پیش نیاید.