تخم شربتی گیاهی خودرو و یک ساله از خانواده نعناعیان و شبیه به ریحان ولی با برگ‌ها و تخم های ریزتر می باشد. این گیاه بومی آمریکای مرکزی بوده به نحوی که آزتک‌ها (یکی از تمدن‌های آمریکایی) از این دانه های بسیار مقوی، به عنوان غذایی اصلی استفاده می کردند؛ اما بذر آن مانند ذرت به دیگر نقاط جهان نیز برده شده است. گرچه خود گیاه کاربرد تزئینی دارد، اما عمدتا این گیاه را برای مصرف تخم آن می‌کارند. این گیاه در اوایل بهار در کوهستان‌ها و بیابان‌ها روییده و ساقه های آن مربع شکل و گلش مایل به قرمز و صورتی است. تخم آن سیاه شفاف است و وقتی که در آب ریخته شود سریعاً حالتی خمیری یا ژله ای و لعاب‌دار در آب ایجاد می‌کند که بسیار لغزنده است و رنگش متمایل به رنگ خاکستری میشود. لعاب این دانه ها پس از جذب آب مانند فالوده میشود. تخم شربتی خواص زیادی دارد و این‌گونه نیست که فقط برای فصل گرما توصیه شود. این گیاه نام‌های دیگری از جمله بادروج، تره خراسانی، اوقیمن، حوک، بورنگ، صریرا و بادروج ابیض نیز دارد و از قدیم به عنوان یک نوشیدنی سنتی بین ایرانیان جای داشته است. در ادامه ضمن نگاهی به خواص تخم شربتی، چند روش استفاده از آن را بیان خواهیم کرد.
خواص تخم شربتی
خواص تخم شربتی برای لاغری
استفاده از تخم شربت در محلول آب یکی از بهترین مواد برای کم کردن وزن است. دانه های ژلاتینی تخم شربتی بدون آنکه کالری داشته باشد تا مدت ها فرد را سیر نگه می دارد و به جای خوردن داروهای زیان آور برای کم کردن اشتها، می‌توان از تخم شربتی استفاده کرد.
خواص تخم شربتی جهت بیماری‌های تنفسی
این دانه های ریز سیاه رنگ دارای خواص زیادی است از جمله برای درمان بیماری‌های تنفسی مفید است. مخلوطی از آن با زنجبیل و عسل در درمان آسم، سرفه، سرماخوردگی، آنفلوانزا و برونشیت موثر است.
سایر خواص تخم شربتی
# از روغنی که با خرد کردن تخم‌های شربت به دست می‌آید، برای درمان عفونت‌هایی مانند زخم، بریدگی، عفونت مثانه، عفونت پوست و… استفاده میشود.
# از تخم شربتی برای درمان ناراحتی‌های گوارشی مانند درد معده، نفخ، یبوست، سوءهاضمه و بی نظمی کارکرد روده‌ها استفاده میشود.
# اگر می‌خواهید لاغر شوید به تخم شربتی اعتماد کنید؛ به خطر اینکه فیبر موجود در آن‌ها باعث لعاب‌دار شدنشان شده و احساس سیری بیشتری ایجاد می‌کنند.
# خلق و خوی فرد را خوب می‌کند، خستگی مفرط ذهنی، تنش‌های عصبی، افسردگی، میگرن و مالیخولیا را برطرف می‌کند.
# از آن جا که تأثیر ضد اسپاسمی دارد، سیاه سرفه را برطرف می‌کند.
# مشکل دیگری که دامن‌گیر دنیا از جمله کشور ما شده فشار خون است که معمولاً بعد از خوردن غذا به ویژه غذاهای پر نشاسته، فشارخون بالا می‌رود و اگر تخم شربتی همراه غذا خورده شود مواد نشاسته‌ای به تدریج قند موجود در خود را آزاد می‌کنند و به این ترتیب شما به طور تدریجی انرژی متعادل در طول روز خواهید داشت.
# در رفع عطش بسیار موثر است.
# در کشور چین، از تخم شربتی برای درمان عفونت، درد معده، گزیدگی مار و حشرات و پایین آوردن دمای بدن استفاده میشود.
# تخم شربتی دارای مقدار فراوانی پروتئین، آهن، پتاسیم و کلسیم است و در عین حال آن‌هایی که در جذب کلسیم مشکل دارند بدانند یک ماده معدنی به نام بورون در تخم شربتی باعث انتقال کلسیم به استخوان‌ها میشود.
# این دانه‌های ریز سیاه رنگ می‌توانند میزان قند خونتان را تنظیم کنند؛ بنابراین شما را از خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در امان نگه می‌دارند.
# تخم شربتی با دفع مواد زائد بدن از طریق روده‌ها به عملکرد خوب آن‌ها کمک می‌کند.
# در دوران بارداری مصرف روزانه ۱۰گرم تخم شربتی برای تقویت قلب و صحت مزاج وخوشرنگی و زیبایی طفل بسیار مفید است.
# مصرف تخم شربتی در دوره شیردهی، سبب ازدیاد شیر مادر میشود ولی در مصرف آن زیاده روی نشود.
چند روش درمانی مصرف تخم شربتی
# تقویت اعصاب: روزانه یک یا دو بار تخم شربتی را در عرق بادرنجبویه مخلوط کنید و آن را با عسل شیرین کنید و بنوشید.
# عطش: مقداری از تخم شربتی را به شربتی که دوست دارید اضافه کنید و بعد از گذشت حداقل دو دقیقه بنوشید.
# تقویت قلب: تخم شربتی را در عرق بید مشک یا نسترن بریزید و بنوشید.
# تنگی نفس و سرفه‌های خشک: یک قاشق مرباخوری تخم شربتی را در یک لیوان آب ولرم حل کنید و آن را جرعه جرعه بنوشید.
خواص تخم شربتی برای لاغری و کاهش وزن
اجزای تخم شربتی
تخم شربتی منبع فوق‌العاده‌ی کلسیم است به طوری که ۵ تا ۶ برابر بیشتر از شیر کلسیم دارد. اگر موز را به عنوان منبع پتاسیم می‌شناسید باید بدانید که این دانه‌های ریز دو برابر بیشتر از موز پتاسیم و ۳ برابر بیشتر از اسفناج آهن دارند. از نظر آنتی‌اکسیدانی نیز قوی‌تر از میوه‌ای مانند بلوبری هستند.
تخم شربتی منبع فوق‌العاده‌ی اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ می‌باشد. در واقع حدود ۲۰ درصد وزن دانه‌های به این کوچکی حاوی این اسیدهای چرب است که از این نظر شباهت زیادی با تخم کتان دارد. حتماً می‌دانید که تخم کتان نیز یکی از منابع غنی اسیدهای چرب امگا ۳ می‌باشد. اگر می‌خواهید بیماری‌های قلبی عروقی از شما دور باشد حتماً به خواص محافظتی این دانه‌های ریز اعتماد کنید. تخم شربتی همچنین منبع فوق‌العاده‌ی منیزیم، منگنز، مس، زینک(روی)، نیاسین (ویتامین ب۳) و ویتامین‌های دیگر بوده و سرشار از فیبرهای محلول در آب می‌باشد. این دانه‌ها ۹ تا ۱۲ برابر وزن خود آب را به خود گرفته و لعاب مانند می‌شوند.
مواد مغذی در هر ۱۰۰ گرم تخم شربتی
انرژی >>>> ۲٫۰۳۴ کیلوژول
کربوهیدرات ها >>>> ۴۲٫۱۲ گرم
فیبر >>>> ۳۴٫۴ گرم
چربی >>>> ۳۰٫۷۴ گرم
چربی های اشباع شده >>>> ۳٫۳۳۰
چربی های تک اشباع نشده >>>> ۲٫۳۰۹
چربی های چند اشباع نشده >>>> ۲۳٫۶۶۵
پروتئین >>>> ۱۶٫۵۴ گرم
ویتامین آ >>>> ۵۴ میکروگرم
کلسیم >>>> ۶۳۱ میلی گرم
آهن >>>> ۷٫۷۲ میلی گرم
منیزیم >>>> ۳۳۵ میلی گرم
منگنز >>>> ۲٫۷۲۳ میلی گرم
فسفر >>>> ۸۶۰ میلی گرم
پتاسیم >>>> ۴۰۷ میلی گرم
سدیم >>>> ۱۶ میلی گرم
روی >>>> ۴٫۵۸ میلی گرم
موارد منع مصرف تخم شربتی
# اشخاص مبتلا به کرم معده نباید از تخم شربتی استفاده کنند.
# زیاده روی در مصرف تخم شربتی موجب ایجاد سر گیجه و همچنین بروز اختلال در حس بینایی می شود.
# مصرف این دانه‌ها برای افرادی که داروهای ضد انعقاد می‌خورند نیز توصیه نمی‌شود.
# توجه داشته باشید که این دانه‌های ریز حاوی گلوتن هستند و اگر شما جزو افراد حساس به این ترکیب هستید در مصرف آن دقت کنید.
# اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید نیز بهتر است قبل از مصرف تخم شربتی با پزشک خود مشورت کنید.
# تخم شربتی همچنین باعث کاهش فشارخون میشود برای همین سالمندانی که داروی ضدفشار مصرف می‌کنند باید حواسشان به مصرف آن باشد.
دانستنی هایی درمورد تخم شربتی
# به تعادل گلوکز خون کمک می کند (برای بیماران دیابتی عالی است).
# آهن موجود در آن، سه برابر اسفناج است.
# تخم شربتی به جز آمینواسید تورین، همه ی آمینواسیدهای مورد نیاز بدن را در خود دارد و غذایی کامل محسوب می شود.
# تخم شربتی فیبر غذایی فوق العاده ای دارد و به همین دلیل، برای گوارش و درمان بافت های گوارشی عالی است.
# برای پوست، مو و ناخن ها مفید است.
# دارای ۲۰ درصد پروتئین است.
# سرشار از آنتی اکسیدان ها است (میزان آنتی اکسیدان های آن، ۴ برابر قره قاط است).
# میزان کلسیم موجود در آن، پنج برابر شیر است.
# میزان ویتامین C موجود در آن، ۷ برابر پرتقال است.
# در واقع حدود ۲۰ درصد وزن دانه های به این کوچکی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ است و به همین دلیل، غذایی عالی برای مغز و قلب است. میزان امگا ۳ موجود در تخم شربتی، ۸ برابر ماهی سالمون است.
# پتاسیم موجود در آن، دو برابر پتاسیم موجود در موز است.
# جایگزین بسیار خوبی برای تخم مرغ است. تنها کافی است آن را با آب مخلوط کنید و ژله ی به دست آمده را به جای تخم مرغ، در غذاهای خود استفاده کنید.
# از زمان‌های قدیم آزتک‌ها از این دانه ها به همراه ذرت به عنوان ماده‌ی غذایی استفاده می کردند. سال ها است که مردم مکزیک به خواص مقوی این دانه ها پی برده اند و از آن استفاده می کنند.
# مردم ایران هم از طرفداران تخم شربتی هستند و از آن برای رفع عطش استفاده می کنند.
نوشندنی تخم شربتی
طرز تهیه اسموتی تخم شربتی
مواد لازم برای سه نفر :
تخم شربتی
ماست کم‌چرب
جو دو سر پرک شده
آب پرتقال
شیر کم چرب
عصاره بادام یا وانیل، زعفران دم‌کشیده یا هل ساییده
میوه خردشده مثل انجیر، توت‌فرنگی، موز، آناناس
طرز تهیه :
سابیدن و آرد کردن نیم فنجان جو پرک شده و یک چهارم فنجان تخم شربتی با هم، اولین قدم است. یک فنجان آبمیوه طبیعی، شیر کم‌چرب و ماست ساده را اضافه می‌کنیم. این مایع اصلی است که می‌توانیم تقسیم اش کنیم به میزان میوه‌ها و عصاره هایی که دوست داریم و از آن چندین نوشیدنی درست کنیم.